W Polsce świętujemy dni Wielkiej Nocy od XIII wieku. I nie ma w naszej tradycji drugiego, tak bogatego w swoiste obrzędy, i tak bardzo obsypanego symboliką święta jak Wielkanoc. Przekazywane z pokolenia na pokolenie tradycje wielkanocne chronią nasze rodzime święta przed komercjalizacją i syntetycznością i powodują, że ciągle są to święta wielobarwne, religijne i w pewnym stopniu magiczne.
Najbardziej popularne symbole wielkanocne to oczywiście palemka, zdobione jajka (pisanki i kraszanki), cukrowy baranek, zajączek i rzeżucha.
Wielki Tydzień zaczyna się Niedzielą Palmową. Kiedyś nazywano ją kwietną lub wierzbną. Wspominano wtedy triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy. Wszyscy wierni obecni w kościele mieli ze sobą palemki - rózgi wierzbowe, gałązki bukszpanu, malin, porzeczek ozdobione kwiatkami, mchem, ziołami i kolorowymi piórkami. Po poświeceniu palemki biło się nią lekko domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Połkniecie jednej poświęconej bazi wróżyło zdrowie i bogactwo. Zatknięte za obraz lub włożone do wazonów palemki chroniły mieszkanie przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów. W parafiach Lipniki i Łyse na Kurpiach oraz na Mazowszu w Lipnicy Murowanej co roku odbywają się konkursy na najpiękniejszą i największą palmę. Najwyższe z nich osiągają długość kilku, a nawet kilkunastu metrów.
Baranek wielkanocny. Baranek, jako ofiara składana Bogu pojawiał się już w Starym Testamencie. Ale figurka, którą niesiemy w koszyczku do kościoła to Agnus Dei, Baranek Boży, będący symbolem męczeńskiej śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu.
Pisanki - jaja zdobione bogato, wielobarwnie i wzorzysto oraz kraszanki - malowane jednobarwnie. Stały się symbolem pomyślności, wiosny, przebudzenia do życia. Tak jak jaja są namacalnym znakiem zwycięstwa światła nad ciemnością - czyli życia nad śmiercią. Poświęcone jajo jest symbolem zmartwychwstania.
Zajączek - to świecki symbol wielkanocny. W Polsce trochę mniej popularny niż na zachodzie. Zajączek przynosi grzecznym dzieciom prezenty w wielkanocnym koszyczku. Jest również symbolem odradzającej się przyrody i płodności.
Rzeżucha - roślina pełna witamin, symbolizuje życie i zdrowie.
Święta Wielkanocne są świętami wesołymi, radosnymi i szczęśliwymi, bo czczą najważniejszą Prawdę Wiary, więc by to podkreślić, podczas śniadania, na stołach dominuje przepych. Po wielu dniach ścisłego postu wreszcie możemy folgować kulinarnie. I mimo, iż obecnie „post" w Wielkim Poście traktujemy bardzo symbolicznie, to i tak na świątecznych stołach pojawia się bogactwo wszelkiego rodzaju mięsa, wędlin i ciast (baby, mazurki, makowce, serniki) oraz jaja w najróżnorodniejszych wydaniach kulinarnych. Jak w żadnym innym dniu, na to wyjątkowe śniadanie podawana jest... zupa.
Żurek spożywano niegdyś codziennie przez cały Wielki Post. Oczywiście była to chudziutka zupka, nie zawierała ani białej kiełbasy, ani nawet grama mięsa. Żurek niezbyt wyrafinowany w smaku szybko się nudził i jadany był przez kolejne tygodnie postu niezbyt chętnie. Podawany jako pierwsza potrawa podczas śniadania wielkanocnego symbolizował zakończenie Wielkiego Postu. Z tej radości robiono kiedyś „pogrzeb żuru". Kiedy więc zbliżały się kolejne, już nie postne, potrawy, sagany żuru wylewano na ziemię.
Wielkanocne tradycje przez lata zmieniały się. Na współczesnych stołach wielkanocnych żur zajmuje główne miejsce. Dziś jest uznawany za wykwintną zupę dla smakoszy i stanowi rarytas kulinarny. W wielu domach pojawia się tylko raz do roku w towarzystwie białych kiełbasek i jaj na twardo. A wielu ludziom zapach świątecznego żuru kojarzy się z ciepłem świąt wiosennych, z rodzinną atmosferą i bliskością tych, których kochamy. Stał się jedną z tradycji wielkanocnych w Polsce.
Karnawał, zapusty – okres zimowych balów, maskarad, pochodów i zabaw. Rozpoczyna się najczęściej w dniu Trzech Króli, a kończy we wtorek przed środą popielcową, która oznacza początek wielkiego postu oczekiwania Wielkanoc.
Nazwa pochodzi od włoskiego carne vale, a słowo to zaczerpnięte z łaciny oznaczało pożegnanie mięsa (carne mięso + valere obowiązywać, być ważnym, królować) lub "carne" - mięso + "vale" - żegnaj), przed rozpoczynającym się wielkim postem.
Z Nowym Rokiem szedł karnawał,
Przebieraniem się zabawiał.
W instrumenty przebrał drzewa,
Wiatr w gałęziach pieśni śpiewał.
Przebrał dzieci, spójrzcie sami,
Są Indianie z piratami
I serpentyn widać zwoje,
Są krasnale, są kowboje.
Jest biedronka z muchomorkiem,
Przyszedł także Bolek z Lolkiem,
Sznur korali ma Cyganka,
W stroju z frędzli jest Indianka.
I balony lecą w górę,
Ktoś czerwony ma kapturek,
Jest karnawał, dzieci tańczą,
Gra orkiestra przebierańcom.
Zwyczaje karnawałowe
Do głównych tradycji karnawałowych należą oczywiście zabawy, bale i parady. Najbardziej znane parady i zabawy tego okresu to karnawał w Rio i karnawał w Wenecji. Parady odbywają się głownie tuż przed środą popielcową i trwają kilka dni. Jest to okres oczekiwany, często przez cały rok, uczestnicy przygotowują specjalnie na tą okazje stroje karnawałowe niezwykle bogato zdobione, mieniące się złotem, przepychem, częstym ich elementem są pióra.
Przebieraniem się zabawiał.
W instrumenty przebrał drzewa,
Wiatr w gałęziach pieśni śpiewał.
Przebrał dzieci, spójrzcie sami,
Są Indianie z piratami
I serpentyn widać zwoje,
Są krasnale, są kowboje.
Jest biedronka z muchomorkiem,
Przyszedł także Bolek z Lolkiem,
Sznur korali ma Cyganka,
W stroju z frędzli jest Indianka.
I balony lecą w górę,
Ktoś czerwony ma kapturek,
Jest karnawał, dzieci tańczą,
Gra orkiestra przebierańcom.
Zwyczaje karnawałowe
Do głównych tradycji karnawałowych należą oczywiście zabawy, bale i parady. Najbardziej znane parady i zabawy tego okresu to karnawał w Rio i karnawał w Wenecji. Parady odbywają się głownie tuż przed środą popielcową i trwają kilka dni. Jest to okres oczekiwany, często przez cały rok, uczestnicy przygotowują specjalnie na tą okazje stroje karnawałowe niezwykle bogato zdobione, mieniące się złotem, przepychem, częstym ich elementem są pióra.
„... Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoim stadem. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła...”
Pierwsza gwiazdka na niebie, dzielenie się opłatkiem i mnóstwo prezentów pod choinką to tylko niektóre ze świątecznych tradycji. Nigdzie na świecie Boże Narodzenie nie jest obchodzone tak uroczyście, jak w naszym kraju, a tradycji wigilijnych jest tu pod dostatkiem.
Zanim zasiądziemy do wigilijnego stołu, szukamy na niebie pierwszej gwiazdki. Jest ona symbolem Gwiazdy Betlejemskiej i przypomina nam o narodzinach Jezusa. Następnie przechodzimy do wigilijnej wieczerzy, którą poprzedza dzielenie się opłatkiem. Ten bardzo cienki niekwaszony chleb jest symbolem miłości, dobra i pojednania. Dzieląc się opłatkiem łączymy się i składamy sobie szczere życzenia. Opłatek, jako symbol daru od Boga, ma przynieść domownikom szczęście.
Na wigilijnym stole powinno znaleźć się 12 postnych potraw. Symbolizują one 12 apostołów i 12 miesięcy w roku, a spożycie każdej z nich przynieść ma pomyślność i dobrobyt na kolejny rok.
Po kolacji wigilijnej obdarowujemy się prezentami. Tradycja wręczania upominków najbliższym nawiązuje do historii biskupa diecezji Bari we Włoszech. Jego hojność i troska o najbiedniejszych jest do dziś symbolem miłości do bliźnich.
W wigilijny wieczór o północy wspólnie z całą rodziną idziemy do Kościoła na Pasterkę, która jest jedną z najważniejszych bożonarodzeniowych tradycji w Polsce. Uroczysta Msza święta przypomina o oczekiwaniu i modlitwie pasterzy w drodze do Betlejem.
Pierwsza gwiazdka na niebie, dzielenie się opłatkiem i mnóstwo prezentów pod choinką to tylko niektóre ze świątecznych tradycji. Nigdzie na świecie Boże Narodzenie nie jest obchodzone tak uroczyście, jak w naszym kraju, a tradycji wigilijnych jest tu pod dostatkiem.
Zanim zasiądziemy do wigilijnego stołu, szukamy na niebie pierwszej gwiazdki. Jest ona symbolem Gwiazdy Betlejemskiej i przypomina nam o narodzinach Jezusa. Następnie przechodzimy do wigilijnej wieczerzy, którą poprzedza dzielenie się opłatkiem. Ten bardzo cienki niekwaszony chleb jest symbolem miłości, dobra i pojednania. Dzieląc się opłatkiem łączymy się i składamy sobie szczere życzenia. Opłatek, jako symbol daru od Boga, ma przynieść domownikom szczęście.
Na wigilijnym stole powinno znaleźć się 12 postnych potraw. Symbolizują one 12 apostołów i 12 miesięcy w roku, a spożycie każdej z nich przynieść ma pomyślność i dobrobyt na kolejny rok.
Po kolacji wigilijnej obdarowujemy się prezentami. Tradycja wręczania upominków najbliższym nawiązuje do historii biskupa diecezji Bari we Włoszech. Jego hojność i troska o najbiedniejszych jest do dziś symbolem miłości do bliźnich.
W wigilijny wieczór o północy wspólnie z całą rodziną idziemy do Kościoła na Pasterkę, która jest jedną z najważniejszych bożonarodzeniowych tradycji w Polsce. Uroczysta Msza święta przypomina o oczekiwaniu i modlitwie pasterzy w drodze do Betlejem.
Jakie potrawy wigilijne powinny znaleźć się na świątecznym stole?
To zależy od indywidualnych upodobań i regionu. Jedno nie ulega wątpliwości - potraw wigilijnych powinno być 12 i wszystkie muszą być postne. Stały jest też zestaw produktów, z których są one przygotowywane - powinny być to płody lasów, pól, ogrodów, rzek i stawów (to różne gatunki kasz i mąki, kiszona kapusta i groch, grzyby, ryby, mak i miód, suszone warzywa i owoce):
BARSZCZ CZERWONY Z USZKAMI
KARP W GALARECIE
RYBA PO GRECKU
KUTIA
KLUSKI Z MAKIEM
GROCH Z KAPUSTĄ
ŁAZANKI Z KAPUSTĄ
KOMPOT Z SUSZONYCH OWOCÓW
KAPUSTA Z GRZYBAMI
KROKIETY Z KAPUSTĄ I GRZYBAMI
PIERNIK WIGILIJNY
MAKOWIEC
To zależy od indywidualnych upodobań i regionu. Jedno nie ulega wątpliwości - potraw wigilijnych powinno być 12 i wszystkie muszą być postne. Stały jest też zestaw produktów, z których są one przygotowywane - powinny być to płody lasów, pól, ogrodów, rzek i stawów (to różne gatunki kasz i mąki, kiszona kapusta i groch, grzyby, ryby, mak i miód, suszone warzywa i owoce):
BARSZCZ CZERWONY Z USZKAMI
KARP W GALARECIE
RYBA PO GRECKU
KUTIA
KLUSKI Z MAKIEM
GROCH Z KAPUSTĄ
ŁAZANKI Z KAPUSTĄ
KOMPOT Z SUSZONYCH OWOCÓW
KAPUSTA Z GRZYBAMI
KROKIETY Z KAPUSTĄ I GRZYBAMI
PIERNIK WIGILIJNY
MAKOWIEC
Najserdeczniejsze życzenia dla wszystkich!
Cudownych Świąt Bożego Narodzenia, Rodzinnego ciepła i wielkiej radości, Pod żywą choinką zaś dużo prezentów, A w Waszych pięknych duszach wiele sentymentów. Świąt dających radość i odpoczynek, oraz nadzieję na Nowy Rok, żeby był jeszcze lepszy niż ten, co właśnie mija. |
ANDRZEJKI - WIECZÓR WRÓŻB
Andrzejki obchodzone są w Polsce w nocy z 29 na 30 listopada
czyli w Wigilię dnia św. Andrzeja. Jest to wieczór wyjątkowy, gdyż zgodnie z tradycją św. Andrzej uchyla rąbka tajemnicy wszystkim pragnącym poznać, jaka przyszłość ich czeka w uczuciach, zdrowiu, pracy.
Kim był św. Andrzej?
Święty Andrzej pochodził z Betsaidy w Galilei. Razem ze swym bratem Szymonem osiadł później w Kafarnaum. Był jednym z 12 apostołów. Wcześniej był uczniem Jana Chrzciciela. Jednak gdy Jan wskazując na przechodzącego Jezusa powiedział: "Oto Baranek Boży", bez wahania poszedł na nieznanym jeszcze wówczas niemal nikomu Zbawicielem. Według tradycji głosił on Dobrą Nowinę w różnych krajach, zwłaszcza w okolicach Morza Czarnego i w Grecji. Tam też poniósł śmierć męczeńską, zawieszony na krzyżu w kształcie litery „X”.
Najpopularniejsze zabawy andrzejkowe:
Lanie wosku. Jest to najbardziej znana - od wieków aż po dzień dzisiejszy - wróżba andrzejkowa.
Roztop wosk w małym naczyniu i lej na wodę przez ucho od klucza. Kształt woskowej figurki może wydawać się nieczytelny, ale gdy obejrzysz jego cień na ścianie, łatwiej dopatrzysz się zarysu. Mogą to być przeróżne kształty. Wystarczy odrobina fantazji a dowiesz się co czeka Cię w nadchodzącym roku.
Buty. Do wróżenia można posłużyć się również butami. Ale uwaga, ta wróżba dotyczy tylko niezamężnych panien.
Ustawiamy buty, zdjęte z lewej nogi, gęsiego naprzeciwko progu drzwi. Przekładamy ostatni but na przód rzędu tak długo, aż któryś przekroczy próg. Właścicielka buta, który to zrobił, może oczekiwać na szybką zmianę stanu cywilnego.
Jabłko. Wróżba z jabłkiem polega na tym, aby tak obrać jabłko, by powstała jak najdłuższa obierzyna (skórka przerwana kolejny etap wróżby odsłania). Potem wróżący zamyka oczy, myśli o miłości i przez lewe ramię rzuca za siebie skórką. Kształt jaki ona przybierze, wskazuje na literę, od której będzie zaczynać się imię przyszłego wybrańca serca.
Karteczki z życzeniami. Do dużego naczynia ze szkła wrzuć kilka kartek z zapisanymi na nich życzeniami. Potem powoli wlej do naczynia zimną wodę. Te karteczki, które wypłyną na wierzch, wskażą marzenia, które się spełnią w najbliższym czasie. Te, które opadną na dno, niestety szybko nie zostaną zrealizowane.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *źródło: polki.pl
Andrzejki obchodzone są w Polsce w nocy z 29 na 30 listopada
czyli w Wigilię dnia św. Andrzeja. Jest to wieczór wyjątkowy, gdyż zgodnie z tradycją św. Andrzej uchyla rąbka tajemnicy wszystkim pragnącym poznać, jaka przyszłość ich czeka w uczuciach, zdrowiu, pracy.
Kim był św. Andrzej?
Święty Andrzej pochodził z Betsaidy w Galilei. Razem ze swym bratem Szymonem osiadł później w Kafarnaum. Był jednym z 12 apostołów. Wcześniej był uczniem Jana Chrzciciela. Jednak gdy Jan wskazując na przechodzącego Jezusa powiedział: "Oto Baranek Boży", bez wahania poszedł na nieznanym jeszcze wówczas niemal nikomu Zbawicielem. Według tradycji głosił on Dobrą Nowinę w różnych krajach, zwłaszcza w okolicach Morza Czarnego i w Grecji. Tam też poniósł śmierć męczeńską, zawieszony na krzyżu w kształcie litery „X”.
Najpopularniejsze zabawy andrzejkowe:
Lanie wosku. Jest to najbardziej znana - od wieków aż po dzień dzisiejszy - wróżba andrzejkowa.
Roztop wosk w małym naczyniu i lej na wodę przez ucho od klucza. Kształt woskowej figurki może wydawać się nieczytelny, ale gdy obejrzysz jego cień na ścianie, łatwiej dopatrzysz się zarysu. Mogą to być przeróżne kształty. Wystarczy odrobina fantazji a dowiesz się co czeka Cię w nadchodzącym roku.
Buty. Do wróżenia można posłużyć się również butami. Ale uwaga, ta wróżba dotyczy tylko niezamężnych panien.
Ustawiamy buty, zdjęte z lewej nogi, gęsiego naprzeciwko progu drzwi. Przekładamy ostatni but na przód rzędu tak długo, aż któryś przekroczy próg. Właścicielka buta, który to zrobił, może oczekiwać na szybką zmianę stanu cywilnego.
Jabłko. Wróżba z jabłkiem polega na tym, aby tak obrać jabłko, by powstała jak najdłuższa obierzyna (skórka przerwana kolejny etap wróżby odsłania). Potem wróżący zamyka oczy, myśli o miłości i przez lewe ramię rzuca za siebie skórką. Kształt jaki ona przybierze, wskazuje na literę, od której będzie zaczynać się imię przyszłego wybrańca serca.
Karteczki z życzeniami. Do dużego naczynia ze szkła wrzuć kilka kartek z zapisanymi na nich życzeniami. Potem powoli wlej do naczynia zimną wodę. Te karteczki, które wypłyną na wierzch, wskażą marzenia, które się spełnią w najbliższym czasie. Te, które opadną na dno, niestety szybko nie zostaną zrealizowane.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *źródło: polki.pl
Savoir-vivre to wyrażenie pochodzące z języka francuskiego, oznaczające znajomość zasad, reguł postępowania w różnych sytuacjach życiowych. Określamy tym terminem często po prostu zasady dobrego wychowania. Na czym jednak polega dobre wychowanie? Czy zależy nam tylko na tym, aby dziecko pięknie się kłaniało, przedstawiało, używało bezbłędnie wszelkich form grzecznościowych, poprawnie posługiwało się rozbudowaną zastawą stołową? Możemy wyuczyć dziecko tych wszystkich zachowań tak, że będzie działało mechanicznie. Jednak najbardziej istotne jest, aby przekazać mu, dlaczego właśnie tak, a nie inaczej należy postępować. (…) Jeśli dzieci zrozumieją, dlaczego właśnie takie, a nie inne zachowanie jest wskazane, łatwiej i chętniej będą przyswajały zasady savoir-vivre.
Dzieci nie rozumieją pojęcia „kulturalny”. Być może je znają, ale nie do końca wiedzą, co oznacza. Tłumaczenie, że należy być kulturalnym niewiele im mówi. Wprowadzając wszelkie reguły i zasady postępowania, musimy wytłumaczyć dziecku, dlaczego należy starszej osobie ustąpić miejsca w autobusie, przepuścić wychodzących, jeść cicho, nie bawić się jedzeniem, mówić: dzień dobry, dziękuję, nie wyśmiewać się z innych, nie wskazywać kogoś palcem, itd.
Przeprowadzając w przedszkolu zajęcia z zasad dobrego wychowania, opieramy się głównie na zabawach i praktycznym ćwiczeniu pewnych zachowań.
Kiedy należy zacząć uczyć dziecko dobrych manier?
Nigdy nie wiadomo kiedy dziecko zacznie chwytać o co chodzi w zasadach panujących w świecie dorosłych dlatego wychowanie dziecka zaczynamy od razu.
Najlepiej, żeby maluszek od pierwszych chwil swojego życia miał kontakt z zasadami obowiązującymi w kontaktach międzyludzkich. Kiedy widzi, że rodzice mówią do siebie „proszę”, „dziękuję”, "przepraszam" bardzo szybko się uczy, w jakich sytuacjach powinien tych słów używać. Podobnie z powitaniem i pożegnaniem. Jeszcze przed ukończeniem roku brzdąc intuicyjnie potrafi zrobić "pa pa", a więc wie kiedy należy się pożegnać.
Po każdej zabawie sprzątajmy wspólnie zabawki. W ten sposób uczymy dzieci przyczyny i skutku, i oczywiście pozostawiania po sobie porządku. W przedszkolu jest to jedna z rutynowych czynności, która wielu bałaganiarzom sprawia nie lada problemy.
Od pierwszych chwil dbajmy także o kulturę przy stole. O ile niemowlaka ciężko do niej przekonać, to od dwulatka możemy wymagać nieco więcej. Przede wszystkim uczmy jedzenia przy stole i tego że pora posiłków, to pora posiłków. Zabawa, oglądanie bajek, czytanie książek będą później. Ucząc dziecka jedzenia łyżeczką, pokazujmy prawidłowe trzymanie. W ten sposób, ukazujemy świat dobrych manier jeszcze w domu.
Savoir-vivre w przedszkolu...
Trzylatek zaczynający swoją przygodę z przedszkolem najczęściej zna jedynie zachowania panujące w jego rodzinie. Większość maluchów zaczynając swoją edukację nie miało styczności z grupą rówieśniczą, co (szczególnie w pierwszym okresie) powoduje ostre zgrzyty. Jednak po pewnym czasie malcy uczą się nie tylko przebywania w swoim towarzystwie, ale również poznają przedszkolny savoir-vivre.
Co znajduje się w spisie „dobrych manier” przedszkolaka?
Przede wszystkim umiejętność zapoznawania się. Malcy uczą się jak się przywitać i przedstawić. Następnym krokiem w stronę dobrych manier jest umiejętność eleganckiego jedzenia sztućcami. Dzieci przez cały okres swojej edukacji przedszkolnej poznają oraz ćwiczą również posługiwanie się zwrotami grzecznościowymi, czy korzystania ze słów takich jak „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”. Poznają też zasady życia w grupie rówieśniczej. Co wolno, a co jest nie akceptowane. Muszą się nauczyć, że trzeba się dzielić i nie wolno nikomu robić krzywdy, nawet jak się jest „zdenerwowanym”.
... i poza nim
Maluchy naprawdę mogą się nauczyć samodzielności w przedszkolu, gdyż wymusza ono na dziecku zachowanie pewnych zasad (powiedzmy - dla dobra ogółu) ale nic z tego nie będzie, jeśli wyuczone zasady nie będą utrwalane w domu. Np. pomimo, że dziecko w przedszkolu ładnie je, jeżeli w domu będzie go karmiła mama, nic z całej nauki. Podobnie z używaniem słów grzecznościowych czy innymi zasadami. Musimy działać wspólnie. Dotyczy to nie tylko zasad dobrego wychowania, ale ogólnie pojętej edukacji na wszystkich szczeblach.
PRZY STOLE ZACHOWUJĘ SIĘ KULTURALNIE
Nawyki kulturalne dotyczące jedzenia trzeba dziecku przyswajać od najmłodszych lat. Nie wolno na te sprawy żałować czasu, wysiłku i cierpliwości. Jest to ważne tak ze względu na zdrowie dziecka, jak również na jego wychowanie. Należy unikać pośpiechu – zarówno w czasie przygotowania posiłku, jak i w czasie spożywania go. Dzieci nie powinny zbyt głośno ze sobą rozmawiać ani trzymać przy sobie drobnych przedmiotów lub zabawek. Przed posiłkiem należy uporządkować salę, a ważnym elementem jest estetyczny wygląd stołów. Przed samym posiłkiem obowiązuje nie tylko dokładne umycie rąk, ale również doprowadzenie do porządku ubrania i przeczesanie włosów.
Mówiąc o kulturze spożywania posiłków nie można pominąć zachowania się dzieci przy stole. W tym celu należy przećwiczyć sposób spokojnego, cichego siadania i wstawania. Trzeba również zwracać dzieciom uwagę i często przypominać, że w czasie jedzenia nie wolno kłaść się na stole, rozpychać, podpierać łokciami, przeszkadzać kolegom, wstawać i prowadzić głośnych rozmów.
UŻYWAM MAGICZNYCH SŁÓW:
PROSZĘ
PRZEPRASZAM
DZIĘKUJĘ
Dzieci nie rozumieją pojęcia „kulturalny”. Być może je znają, ale nie do końca wiedzą, co oznacza. Tłumaczenie, że należy być kulturalnym niewiele im mówi. Wprowadzając wszelkie reguły i zasady postępowania, musimy wytłumaczyć dziecku, dlaczego należy starszej osobie ustąpić miejsca w autobusie, przepuścić wychodzących, jeść cicho, nie bawić się jedzeniem, mówić: dzień dobry, dziękuję, nie wyśmiewać się z innych, nie wskazywać kogoś palcem, itd.
Przeprowadzając w przedszkolu zajęcia z zasad dobrego wychowania, opieramy się głównie na zabawach i praktycznym ćwiczeniu pewnych zachowań.
Kiedy należy zacząć uczyć dziecko dobrych manier?
Nigdy nie wiadomo kiedy dziecko zacznie chwytać o co chodzi w zasadach panujących w świecie dorosłych dlatego wychowanie dziecka zaczynamy od razu.
Najlepiej, żeby maluszek od pierwszych chwil swojego życia miał kontakt z zasadami obowiązującymi w kontaktach międzyludzkich. Kiedy widzi, że rodzice mówią do siebie „proszę”, „dziękuję”, "przepraszam" bardzo szybko się uczy, w jakich sytuacjach powinien tych słów używać. Podobnie z powitaniem i pożegnaniem. Jeszcze przed ukończeniem roku brzdąc intuicyjnie potrafi zrobić "pa pa", a więc wie kiedy należy się pożegnać.
Po każdej zabawie sprzątajmy wspólnie zabawki. W ten sposób uczymy dzieci przyczyny i skutku, i oczywiście pozostawiania po sobie porządku. W przedszkolu jest to jedna z rutynowych czynności, która wielu bałaganiarzom sprawia nie lada problemy.
Od pierwszych chwil dbajmy także o kulturę przy stole. O ile niemowlaka ciężko do niej przekonać, to od dwulatka możemy wymagać nieco więcej. Przede wszystkim uczmy jedzenia przy stole i tego że pora posiłków, to pora posiłków. Zabawa, oglądanie bajek, czytanie książek będą później. Ucząc dziecka jedzenia łyżeczką, pokazujmy prawidłowe trzymanie. W ten sposób, ukazujemy świat dobrych manier jeszcze w domu.
Savoir-vivre w przedszkolu...
Trzylatek zaczynający swoją przygodę z przedszkolem najczęściej zna jedynie zachowania panujące w jego rodzinie. Większość maluchów zaczynając swoją edukację nie miało styczności z grupą rówieśniczą, co (szczególnie w pierwszym okresie) powoduje ostre zgrzyty. Jednak po pewnym czasie malcy uczą się nie tylko przebywania w swoim towarzystwie, ale również poznają przedszkolny savoir-vivre.
Co znajduje się w spisie „dobrych manier” przedszkolaka?
Przede wszystkim umiejętność zapoznawania się. Malcy uczą się jak się przywitać i przedstawić. Następnym krokiem w stronę dobrych manier jest umiejętność eleganckiego jedzenia sztućcami. Dzieci przez cały okres swojej edukacji przedszkolnej poznają oraz ćwiczą również posługiwanie się zwrotami grzecznościowymi, czy korzystania ze słów takich jak „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”. Poznają też zasady życia w grupie rówieśniczej. Co wolno, a co jest nie akceptowane. Muszą się nauczyć, że trzeba się dzielić i nie wolno nikomu robić krzywdy, nawet jak się jest „zdenerwowanym”.
... i poza nim
Maluchy naprawdę mogą się nauczyć samodzielności w przedszkolu, gdyż wymusza ono na dziecku zachowanie pewnych zasad (powiedzmy - dla dobra ogółu) ale nic z tego nie będzie, jeśli wyuczone zasady nie będą utrwalane w domu. Np. pomimo, że dziecko w przedszkolu ładnie je, jeżeli w domu będzie go karmiła mama, nic z całej nauki. Podobnie z używaniem słów grzecznościowych czy innymi zasadami. Musimy działać wspólnie. Dotyczy to nie tylko zasad dobrego wychowania, ale ogólnie pojętej edukacji na wszystkich szczeblach.
PRZY STOLE ZACHOWUJĘ SIĘ KULTURALNIE
Nawyki kulturalne dotyczące jedzenia trzeba dziecku przyswajać od najmłodszych lat. Nie wolno na te sprawy żałować czasu, wysiłku i cierpliwości. Jest to ważne tak ze względu na zdrowie dziecka, jak również na jego wychowanie. Należy unikać pośpiechu – zarówno w czasie przygotowania posiłku, jak i w czasie spożywania go. Dzieci nie powinny zbyt głośno ze sobą rozmawiać ani trzymać przy sobie drobnych przedmiotów lub zabawek. Przed posiłkiem należy uporządkować salę, a ważnym elementem jest estetyczny wygląd stołów. Przed samym posiłkiem obowiązuje nie tylko dokładne umycie rąk, ale również doprowadzenie do porządku ubrania i przeczesanie włosów.
Mówiąc o kulturze spożywania posiłków nie można pominąć zachowania się dzieci przy stole. W tym celu należy przećwiczyć sposób spokojnego, cichego siadania i wstawania. Trzeba również zwracać dzieciom uwagę i często przypominać, że w czasie jedzenia nie wolno kłaść się na stole, rozpychać, podpierać łokciami, przeszkadzać kolegom, wstawać i prowadzić głośnych rozmów.
UŻYWAM MAGICZNYCH SŁÓW:
PROSZĘ
PRZEPRASZAM
DZIĘKUJĘ